Годишниот извештај на Европската комисија (ЕК) за Македонија годинава нема да содржи многу пофални зборови за земјата. Во најдобар случај, Македонија ќе ја добие истата минатогодишна формулација – условена препорака за старт за преговори за членство дознава НОВА во Брисел.
Годишниот извештајот на ЕК за Македонија ќе биде објавен на 9 ноември.
Работата врз извештајот е се уште во тек а заклучокот со препораката ќе се оформува во наредните денови. Извештајот ќе биде објавен на 9 ноември.
Да се потсетиме што напиша ЕК пред една година:
“Во светло на напредокот направен досега во примената на политичкиот договор од јуни и јули (2015 година), ЕК е подготвена да ја продолжи својата препорака за отворање преговори за членство со поранешната југословенска Репулика Македонија. Тоа, сепак, е условено со континуирана примена на политичкиот договор од јуни и јули и занаен напредок во примената на итните реформски приоритет. Ова прашање ќе биде отворено повторно по изборите”, напиша ЕК на 10 ноември 2015 година.
Комесарот Јоханес Хан вети дека прашањето ќе се отвори наново по изборите. Но бидејќи избори немаше, прашањето остана затворено.
Брисел нема многу да се мачи годинава во конфекционирањето на новиот годишен извештај предвиден за 9 ноември. Минатогодишниот извештај содржи се што во Македонија не е направено како целосно споредувањето на Пржинскиот договор, целосна поддршка за Специјалното јавно обвинителство (СЈО) и целосна примена на итните реформи содржани во извештајот на Рајнхард Прибе од јуни 2015 година.
Според првите најави, условеноста ќе остане се додека не заврши изборниот процес.
За да можеме да ја задржиме условената препорака, од нас се очекува целосно споредувањето на Пржинскиот договор, целосна поддршка за Специјалното јавно обвинителство (СЈО) и целосна примена на итните реформи содржани во извештајот на Рајнхард Прибе од мај 2015 година.
Рајнхард Прибе
Извештајот на ЕК заклучува дека примената на Итните реформски приоритети не дала резултати. Нема сомнение дека и извештајот за 2016 година Комисијата може од збор да збор да го повтори овој заклучок.
Брисел загрижен за СЈО и изборите
Првата бриселска грижа кога станува збор за Македонија е можната одлука на Уставниот суд за (не)уставноста на СЈО. Официјално, ЕК не сака да коментира и не сака да се меша во работата на највисокото судско тело во земјата. Сепак, функционерите задолжени за Македонија не ја кријат загриженоста:
“Ако Уставниот суд одлучи дека СЈО е неуставна институција тоа ќе донесе нова политичка бура во земјата и остри реакции од меѓународната заедница”, вели еден од изворите на НОВА.
Се разбира во ЕУ никој нема да каже како треба да одлучува Уставниот суд, но нашиот извор потсетува на лутите меѓународни реакции за аболицијата на претседателот, како и гневот внатре во земјата кои доведоа по повлекување на одлуката на претседателот. Конечно, на луѓето кои го следат македонското досие во Брисел им е јасно како бел ден дека ваквите одлуки се решаваат во тесниот круг околу екс премиерот.
Второто прашање што Брисел си го поставува е – дали ќе има избори на 11 декември како што четирите партии се договорија. Очекувањата се дека партиите ќе се држат до договореното но можното укинување на СЈО може донесе нова криза на веќе постоечката и да го доведе во прашање одржувањето на изборите на закажаниот датум.
Следниот извештај во 2018 година
Во 2017 година ЕК нема да прави извештај за напредокот на балканските земји и Турција кон ЕУ.
Новиот извештај на ЕК ќе биде објавен на 9 ноември оваа година. Но потоа ќе следи пауза од година и половина. Според новиот план на политиката на проширувањето, извештаите за Балканот и за Турција од есен се селат на пролет па извештајот кој ќе ја покрива 2017 година ќе биде објавен во март 2018 година.
Од една страна, тоа би требало да биде убава вест. Брисел очекува дека дотогаш политичката ситуација во Македонија ќе се стабилизира и дека ќе може да се зборува за преговори за членство.
Но, според песимистичката прогноза, оваа најава би можела да ги сопре ионака слабите напори за стабилизирање на земјата и да и нанесе удар на работата на СЈО.
Што напиша ЕК пред една година за судството
Ситуацијата назадува од 2014 година бидејќи успесите на реформскиот процес од минатата деценија се сериозно поткопани од актуелното и потенцијално политичко мешање во работата на судството. Индициите за злоупотреби кои произлегуваат од пресретнати комуникации треба да бидат целосно истражени. Властите сега треба да покажат вистинска политичка волја за да се обезбеди целосна независност на судскиот систем, што подразбира и непречена работа за новонаименуваниот специјален обвинител во истрагата за прислушуваните разговори и нивната содржина.
Што напиша ЕК пред една година за политичката криза
Оваа година поранешната југословенска Република Македонија се соочи со најлошата политичка криза од 2001 година досега. Политичка култура на поделни, недостиг на компромис вклучително и бојкот на парламентот од главната опозициска партија и понатамошна ерозија на довербата во јавните институции. Кризата беше продлабочена од објавата на прислушуваните разговори на високи функционери од владата и владеачката партија кои сугерираат дека се нарушени фундаменталните права, дека има мешање во судската независност, слободата на медиумите и изборите и политизација и корупција во повеќе области.
Загриженоста за овие прашање била сигнализирана во претходните годишни извештаи.
Македонската влада, парламентот и релевантните тела не реагираа на вистинскиот начин на овие објави. Како одговор, ЕК издаде “Итни реформски приоритети” засновани на претходните препорака и делумно на препораките обезбедени од групата на независни експерти за владеење на правото кои ја анализираа ситуацијата. Независните експерти идентификуваа зачајни недостатоци во областите опфатени во прислушуваните разговори, во судството и обвинителството, надворешното набљудување на независните тела, изборите и медиумите.
Извештајот на ЕК заклучува дека примената на Итните реформски приоритети не дала резултати. Нема сомнение дека и извештајот за 2016 година Комисијата може од збор да збор да го повтори овој заклучок.