„Демократија што испорачува: Десет години после откочувањето на потенцијалите на Западен Балкан“ е темата на која премиерот Зоран Заев ќе говори денеска на конференција во Софија, каде утре започнува дводневниот Самит ЕУ- Западен Балкан.
Конференцијата е во организација на Фондацијата Конрад Аденауер и на тинк-тенк организациите Центар за демократски студии и Балканскиот европски фонд, како и на Самитот на лидери и шефови на влади на Партијата на европските социјалисти (ПЕС).
Поврзаност во транспортот, енергијата и дигиталната инфраструктура, образованието и други аспекти се теми на Самитот на ЕУ за Западен Балкан, а кој се одржува во организација на бугарското претседателство со ЕУ. На самитот ќе присуствуваат лидерите на државите-членки на Унијата и од регионот. Со самитот ќе претседава претседателот на Европскиот совет Доналд Туск, кој ќе ја претставува ЕУ, заедно со претседателот на Европската комисија Жан-Клод Јункер.
Еврокомесарот за проширување Јохане Хан, во интервју за грчкиот весник „Та Неа“ вели дека на Самитот уште еднаш ќе се потврди европската перспектива на земјите од регионот, но Самитот нема да се сведе само на изјави, туку ќе има и конкретни проекти.
– Ќе презентираме пакет интерконекции со конкретни проекти во областа на транспортот, енергијата и дигитализацијата, што ќе ги зајакнат врските на земјите од Западен Балкан во самиот регион и со Европската унија. Овој пакет ќе ги зајакне инвестициите, со што ќе го поддржи економскиот развој и ќе создаде работни места. Исто така, тој ќе даде придонес во духот на Берлинскиот процес за подобра размена и разбирање во регионот, вели Хан.
Премиерот Заев, вицепремиерот задолжен за европски прашања Бујар Османи и министерот за надворешни работи Никола Димитров ќе учествуваат во активностите на официјалната агенда на Самитот на 17 мај.
Што се однесува до Западниот Балкан, лидерите на ЕУ, освен што ќе ја потврдат „европската перспектива“ за Западниот Балкан, ќе ја нагласат важноста на проектите од областа на конективноста – како инфраструктурна така и дигитална – помеѓу земјите од регионот и со земјите од ЕУ.
Дипломатските извори велат дека реакцијата на ЕУ ќе зависи од акцијата на земјите, односно дека главната одговорност за интеграција во Европската Унија ја имаат самите држави кандидати и аспиранти, не ЕУ.
Решавањето на спорот меѓу Македонија и Грција е наведен како пример за позитивна акција од регионот, кој би предизвикал позитивна реакција од лидерите на ЕУ.
Средба Заев – Ципрас
Во фокусот на јавноста во Македонија и Грција сепак е најавената средба меѓу премиерите на Македонија и на Грција, Заев и Алексис Ципрас, која треба да се одржи утре на маргините на самитот и која, иако беше најавувана како клучна во процесот на решавање на спорот за името, сепак, со последните изјави и од македонската и од грчката страна, не се очекува да донесе конечен договор за името.
– Не можам да кажам дека имаме договор. Успехот што досега го постигнаа министрите за надворешни работи е за почит. Се надевам дека токму на маргините на Самитот на ЕУ и Западен Балкан и на средбата што ќе ја имам со грчкиот премиер Ципрас ќе можеме да ги потврдиме досегашните успеси и ако не друго да проговориме за начините за изнаоѓање на решение, изјави вчера Заев.
Тој истакна дека Самитот во Софија не е краен рок.
Ципрас вчера телефонски разговараше со претседателот на Европскиот совет Туск за напредокот во преговорите, како и за подготовките за претстојниот Самит на ЕУ- Западен Балкан.
– За време на разговорот, претседателот Туск ги поздрави напорите што ги прави грчката Влада за решавање на разликите со нејзините соседни земји, што исто така е предуслов за нивна интегративна перспектива. Премиерот потенцираше дека Грција секогаш ќе има конструктивна улога за стабилноста и развојната перспектива на Балканот, соопшти кабинетот на Ципрас.
Портпаролот на грчката Влада Димитрис Ѕанакопулос вчера изјави дека во преговорите е направен значителен напредок, „но сѐ уште не сме блиску до исходот од преговорите и постигнување договор“. Претстојната средба на двајцата премиери ја оцени како исклучително корисна и важна.
– Но, во никој случај не можеме да предвидиме дека ќе се постигне договор и многу веројатно дека ќе биде потребна и следната рунда со цел да се покрие дистанцата што ги дели двете страни, рече и додаде дека грчката Влада продолжува „стабилно и одлучно да ја брани националната линија за сложено име, што ќе важи за сите, нешто за што предуслов, по дефиниција е ревизија на Уставот”.
Во однос на евентуалниот меѓународен договор меѓу двете земји, што би содржел и како би се имплементирал, Ѕанакопулос вели дека „останува уште доста пат да се изоди за да се стигне до онаа точка кога ќе се разговара за правно-техничките детали на еден можен меѓународен договор меѓу двете страни”.
Опцијата е меѓународен договор
Грчкиот весник „Катимерини“ вчера објави дека врз основа на три различни текстови, два од министрите за надворешни работи, и еден од медијаторот, Скопје и Атина продолжуваат да бараат решение. Според весникот, ниту еден од овие текстови не е конечен и дефинитивен. Во изминатите денови со брз ритам се пишуваат, се бришат, се разменуваат, сè со цел да има напредок пред средбата на премиерите на двете земји во Софија, а главната разлика во разговорите и понатаму е ерга омнес.
– Според информациите, врз база на подготовката што беше направена, основно сценарио за разговорите на двајцата лидери ќе биде она за склучување меѓународен договор, што ќе треба да биде одобрен од парламентите на двете земји. Во овој текст, според информациите, ќе постои условеност, интеграцијата на ПЈРМ во НАТО да „се отклучи“ кога ќе се направи ревизија на Уставот на соседната земја и на овој начин ќе се гарантира ерга омнес. Постои сериозна веројатност двајцата премиери да се сретнат два пати, во среда вечер и во четврток наутро, објави „Катмерини“.
И во Брисел сметаат дека оваа недела нема да има решение, но како што истакнуваат високи дипломати од европската престолнина, важно е да има решение за грчко-македонскиот спор на почетокот на јуни, што би можело да е клучно за позитивна одлука на Европскиот Совет во јуни.