Додека во Давос паѓаше снег, Зоран Заев и Алексис Ципрас донесоа одлуки што треба да ги затоплат нашите односи со јужниот сосед и да отворат пат за решавање на спорот со името. Чекори на кои Македонија чека уште од 2009 година поради грчката блокада.

Деблокирање на втората фаза на Спогодбата за соработка со ЕУ

Пред се, Атина се согласува да и дозволи на Македонија да мине во втората фаза на Спогодбата за стабилизација и асоцијација  (ССА) на Македонија со ЕУ.

Минувањето во втората фаза за ССА беше повеќе години блокирано од страна на Грција. Оваа Спогодба беше потпишана во далечната 2001 година, во екот на кризата во Македонија, и стапи на сила на 1 април 2004 година. Таа е рамка  за спроведување на договорните односи се до приемот на Република Македонија во членство во ЕУ и претставува највисока форма на институционална соработка меѓу РМ и ЕУ. ССА влезе во четиринаесеттата година на спроведување. Конечно, Грција одлучи да ја крене рампата пред примената на овој договор.

Македонија континуирано го спроведува одредбите на Спогодбата и нема отворени прашања во тој поглед.

Охрабрува фактот што целите поставени во ССА за стабилизација, здружување и воспоставување на зона на слободна трговија се исполнети, но, сепак, клучната цел за отворање на преговорите и приближувањето кон структурните и кохезионите фондови се уште не е постигната.

Отпочнувањето на оваа фаза ќе има импликации и врз правото на основање, вршење на услуги, тековни плаќања и движење на капитал, како и во делот на постепено усогласување на законодавството и непречена имплементација на Националната програма за имплементирање на правото (НПАА).

Дополнително, ССА содржи рамка за политички дијалог и ја зајакнува регионалната соработка. Така, со примената на одредбите од втората фаза би се постигнал степен на унапредување и проширување на пазарите и економските односи помеѓу нашата земја и земјите од ЕУ, преку воспоставување на основите за техничка и финансиска помош.

Со оглед на фактот дека заедничките тела за спроведување на ССА (Совет, Комитет, седум поткомитети, Специјална група за РЈА, Заеднички парламентарен комитет) рутинирано поминаа 13 циклуси на состаноци и во голем дел ги исцрпеа темите што произлегуваат од ССА, потребна е суштинска промена на содржината на состаноците и нивно продлабочување во насока на пристапните преговори, односно спроведување на обврските од втората фаза на ССА.

Се отвора патот за пристап кон Јадранско-Јонската иницијатива 

Истовремено сега Македонија ќе може да пристапи кон Јадранско-Јонската иницијатива (ЈЈИ).  Македонија како членка на ЈЈИ би добила можност:

– Да ја продлабочи билатералната соработка со другите членки, кои се меѓу најважните македонски партнери во меѓународната економска соработка и трговија и на меѓународно-политички план (Италија, Грција, земјите на поранешна СФРЈ);

– Да учествува рамноправно во обмислувањето на стратешката развојна ориентација во географскиот регион на кој му припаѓа, преку активна улога во органите на ЈЈИ (Комитет на високи функционери и Министерски Форум)

– Да учествува рамноправно во конкретните форми на соработка утврдени како приоритетни: транспорт, туризам, култура, животна средина, итн.

-Преку членството во ЈЈИ Македонија добива можност во уште еден регионален форум за да ги афирмира своите меѓународно-политички позиции и да ја подобри својата преговарачка позиција во однос на приоритетите во меѓународната соработка;

– Унапредување на добрососедската соработка, особено со Грција и продолжување на започнатиот процес на приближување.

Членството во ЈЈИ, како регионална структура со скромни буџетски средства, не може да донесе други директни бенефити, надвор од можноста уште еден форум да биде искористен за промоција на надворешно-политичките приоритети. Членките ја уживаат логистичката подршка на Постојаниот секретаријат, со седиште во Анкона, трошоците се покриени од земјата домаќин а секоја од земјите членки може да ги покрие трошоците на свој претставник во Секретаријатот.

ЈЈИ преку своите Тркалезни маси е во формална врска на соработка со Стратегијата на ЕУ за Регионот на Јадран-Јон, односно со неговата Тематска група за разработка. Европската комисија  (ЕК) полноправно учествува во регионалната организација, дури ко-претседава со активности доколку е тоа потребно.

ЈЈИ се разликува од другите регионални структури по својот состав, сите членки се во процес на евроинтеграција и има олеснета комуникација со Брисел. Членството би овозможило следење на проблематиката на макро-регионални стратегии на ЕУ во рамноправни услови со другите држави од нашиот регион.