Европската унија топло му ја честиташе изборната победа на премиерот Александар Вучиќ кој, според Федерика Могерини и Јоханес Хан, сега решително ќе ја води Србија во ЕУ.
Српската напредна партија (СНС) на Вучиќ освои речиси 50 отсто од гласовите, а на второ место е коалицијата околу Социјалистичката партија на Србија (СПС), предводена од Ивица Дачиќ со 11 отсто од гласовите. Потоа доаѓа Српската радикална партија (СРП) на Воислав Шешељ со 8 отсто од гласовите.
Според прелиминарниот извештај на ОБСЕ и ОДИХР, изборите во Србија минале мирно. Но, во тој прв извештај боде очи отсуството на зборовите “демократски” и “фер”.
“Изборниот ден беше мирен и добро организиран. Изборите не беа ограничени на изборниот ден и, во врска со изборната кампања, кандидатите без пречки водеа кампања, но има работи што загрижуваат”, пишува ОБСЕ ОДИХР. А загрижувачките работи се пред се функционерите кои ја злоупoтребуваат администрацијата за изборни цели, медиското покривање во корист на власта, тоталната нетранспарентност на финансирањето на партиите и мешањето на партијата и државата.
ЕУ го слуша само тоа што сака да го чуе
На Могерини и на Хан овој извештај им заличе на извештајот за Македонија. И, наместо да ја предупредат Србија дека на овој начин тргнала по македонскиот а не по европскиот пат, тие само срамежливо шепнаа дека препораките на ОБСЕ треба да бидат водич за Србија
За нив е важно што српските гласачи покажале силна поддршка за “стратешката цел за влез во ЕУ”, му порачале на Вучиќ дека пред него стои поголема одговорност и сега ЕУ чека Србија да ги направи ветените реформи во владеењето на правото, економијата и дијалогот со Приштина.
Професорот Флоријан Бибер, одличен познавач на балканските политички кујни, за Дојче Веле на српски јазик смета дека ЕУ лошо ги интерпретира изјавите на Вучиќ, не ја следи внатрешната политика на Србија и ги слуша само изјавите кои се наменети токму за ЕУ.
Според Бибер, Вучиќ во Европа го зборува она што Европа сака да го чуе: “Тој делува како да застапува исправни позиции околу прашањата кои ја интересираат Европа. Делува конструктивно за Косово и прави помалку проблеми отколку што правеа претходните власти”, вели Бибер и додава дека од тие причини ЕУ му прогледува низ прсти на Вучиќ за внатрешно-политичките проблеми на земјата. За ЕУ е поважна стабилноста на регионот а не ритамот на реформи.
Идеален профил
Според западните аналитичари, Вучиќ има профил кој му се допаѓа на Западот. Тој реформира, приватизира, тргнат е во намалување на јавниот долг, ги намалува пензиите и платите во јавниот сектор и, изненадувачки, сето тоа не влијае на неговата голема популарност.
Во декември 2015 година Србија отвори две поглавија од преговорите за членство во ЕУ: поглавието 32 за финансиска контрола и 35 преку кое ќе се продлабочуваат односите помеѓу Белград и Приштина.
Според косовската новинарка Ѓерачина Тухина, дијалогот Белград-Приштина ќе продолжи и изборите не донесоа ништо ново:
– Овој дијалог го зацврстува политичкото влијание на Србија во Косово. Во 90те години Србите беа присутни со војска и полиција а сега се политички сé поприсутни и Брисел тоа го поддржува, вели таа и додава дека, според неа, овој дијалог го кочи европскиот пат на Косово наместо да го забрза.
Вучиќ, Шешељ и Николиќ во 90те години
За да се финализира членството Србија во ЕУ земјата ќе мора да го признае Косово. Но, Белград и Брисел се водат по балканската поговорка – сé во свое време.
Така Вучиќ, поранешниот следбеник на Војислав Шешељ, во Брисел останува да биде омилениот балкански политичар кој симпатиите на ЕУ ги освои и во мигрантската криза.
Шармерска офанзива
На пример, на самитот на 25 октомври 2015 година помеѓу ЕУ и Балканот, посветен на бегалската криза, Вучиќ «скромно» изјави:
– Ако Хрватска одлучи да прими 2.000 бегалци, тогаш Србија ќе прими 3.000, рече тој во својата шармерска офанзива упатена на европските политичари и јавноста.
Надворешната политика на Вучиќ помалку заличува на еквидистанцата на Киро Глигоров. Србија сака во ЕУ но истовремено не сака да и сврти грб на Русија. Во изјавата по изборите Вучиќ рече дека сака да ги сочува «традиционалните врски со сите пријатели од Истокот».
Тој додаде дека нема да прави никаков компромис со екстремната десница во Европа што исто така е порака упатена кон Европа каде овие радикални движења земаат замав.
На европскиот пат за Србија има повеќе пречки помеѓу кои, освен признавањето на Косово, е и хрватската одлука да ги блокира српските преговори за членство во ЕУ поради воените злосторства и третманот на Хрватите во Србија.
Но, се чини дека Брисел му дава поголема поддршка на Белград отколку на Хрватска иако таа е членка на ЕУ.
Хрватска во последно време ја загрижува ЕУ со националистичките и пронацистички акции и чекори, релативизирањето па дури и поддршката на усташките тези кои официјален Загреб не ги осудува. Од тие причини, еврејската заедница од Хрватска, заедно со хрватските Срби, ја бојкотираа комеморацијата во Јасеновац на 22 април.
Засега европските реакции на случувањата во Хрватска се дискретни. Досега само амбасадорите на повеќе ЕУ земји во Загреб јавно изразија загриженост поради нарушувањето на слободата на печатот.