Шефовите на дипломатиите на Македонија и Грција, Никола Димитров и Никос Коѕијас денеска во Псарадес ги ставија своите потписи на договорот за решавање на македонско-грчкиот спор за името и стратегиско партнерство, во присуство на премиерите Зоран Заев и Алексис Ципрас, јави известувачот на МИА.
На свечената церемонија, во чие подготвување беа вклучени повеќето жители на ова мало рибарско место од грчката страна на Преспанското Езеро, присуствуваат и високи претставници на меѓународната заедница, медијаторот на Обединетите нации во решавање на спорот, Метју Нимиц, чија кариера меѓу другото ја одбележа посредувањето меѓу Македонија и Грција во обидите да се изнајде решение.
Тука се и потсекретарката за политички прашања на Обединетите нации Розмари Ди Карло, високата претставничка за надворешни работи и безбедносна политика на ЕУ и заменик-претседателка на Европската комисија, Федерика Могерини, како и комесарот за европска соседска политика и преговори за проширување на Европската Унија, Јоханес Хан.
Во македонската делегација освен премиерот Заев и шефот на дипломатијата Димитров, се и вицепремиерите – министерката за одбрана Радмила Шекеринска Јанковска, министерот за европски прашања Бујар Османи и министерот за внатрешни работи Оливер Спасовски.
Церемонијата се одвива под зајакнати мерки за безбедност, а на неа присустваат голем број новинари, од Македонија, Грција, но и од други земји.
По потпишувањето, официјалната средба на двете делегации ќе продолжи на македонска страна на Преспа, во Отешево, каде што ќе има билатерален разговор и свечен ручек.
Прв зборуваше грчкиот премиер
– Денес овде во Преспа почнуваме да пишуваме нова среќна песна, рече грчкиот премиер во обраќањето за време на церемонијата на потпишување на договорот меѓу Македонија и Грција.
Алексис Ципрас откри дека е љубител на балканската музика, особено на блех музиката, но и на среќните и весели мелодии од регионот и рече дека „дојде време повторно да пееме среќни песни на Балканот, а денес се прави првиот, смел чекор во оваа насока.
– Една таква нова песна започнуваме да пишуваме овде во Преспа. Нашата цел е оваа песна на радоста да се пее многу векови и од многу идни генерации, на нашиот јазик и на вашиот јазик, во нашата земја и во вашата земја, од нашиот народ и од вашиот народ. Песна што ќе го слави мирот, рече грчкиот премиер.
Средбата во Преспа ја карактеризираше како состанок со историјата поради историското значење на областа.
– Денес се наоѓаме тука гледајќи ја во очи историјата на нашите народи, се наоѓаме овде за и двајцата да ја извршиме нашата патриотска должност, рече грчкиот премиер.
Говорејќи за договорот, Алексис Ципрас рече дека е патриотски и ги повика граѓаните на двете земји да го прифатат без предрасуди.
– Напорно и неуморно стигнавме до заемно прифатлив договор, кој целосно ги почитува основните принципи и вредности на двете страни, договор кој денес ни дозволува да им се обратиме на граѓаните на двете земји, да ги погледнеме во очи и да ги повикаме да го прочитаат и да го поддржат без предрасуди. Ако душата на секој народ е неговата историја, тогаш во нашиот договор се отсликани душите и на двата народи, истакна грчкиот премиер.
Ципрас ја спомена и првата средба со Заев пред шест месеци во снежниот Давос, каде што било многу студено исто како и студот во односите меѓу двете земји во изминатите 25 години
Грчкиот премиер им се заблагодари на присутните, но и на медијаторот и спомена дека Метју Нимиц денес има роденден, велејќи дека не можело да се одбере подобар ден за потпишувањето на договорот од денот на неговиот роденден.
Заев: Европски е да му дадеме шанса на договорот
Македонскиот премиер Зоран Заев нагласи денеска по потпишувањето на Договорот со Грција за решавање на спорот за името, дека државата е горда што одбрала решение што обединува.
– Горди сме на овој наш договор. Горди сме зашто се обединивме околу решение на спор којшто не делеше, и избравме решение што не обединува. Со потпишувањето на конечниот Договор за решавањето на прашањето за името и за стратешко партнерство меѓу нашите две земји – поместивме планини. Тогаш кога многумина се сомневаа, ние потврдивме дека е – возможно! Денес ставаме крај на еден спор. Ставаме крај на повеќегодишните разлики што издигнаа ѕид кој ги отежнуваше пријателски односи меѓу соседите, нагласи премиерот Заев.
Тој додаде дека ова е свечен чин и израз на посветеноста да се најде решение што е во интерес на иднината и на граѓаните на двете држави.
– Научивме дека треба да учиме од историјата, а не да ја повторуваме. На темелите од минатото – градиме иднина.
Заев додаде дека решението и процесот што е поминат во преговори од Грција направил пријател, „за кој до вчера некои во нашите средини не убедуваа дека е непомирлив непријател“.
– Градиме пријателство со Грција. Ќе бидеме партнери и сојузници. Тие ќе бидат наши поддржувачи. Заедно трасираме пат за стратешко партнерство, за придобивки за граѓаните на двете земји.
Со Договорот што е потпишан денеска се создава шанса и тоа е историска можност за засилена соработка, посилни економски врски и повисок раст и развој.
Според него, од изолација или самоизолација, ниту Македонија ниту Грција немале полза.
– Европски е да му дадеме шанса на понуденото решение. Целиот демократски свет, сите наши заеднички пријатели, партнери и поддржувачи порачаа дека овој договор е чекорот со кој нашите две земји се извлекуваат од минатото и тргнуваат кон иднината, рече премиерот Заев.
Тој упати и порака до противниците на Договорот во двете држави.
– Да се има став е европски манир. Исто како што е eвропски да се разговара и да му се дава шанса на решението низ институционалниот систем на одлучување…. Нашите држави имаат обврска да застанат позади еднаквоста меѓу нациите, човечкото достоинство и солидарноста. Европскиот концепт е цивилизациска вредност која е демократска и која се противи на манипулациите на популизмот и на стравот. Европа е посилна од стравот. Грците, Македонците, Европјаните се посилни од стравот. Европското семејство не познава ѕидови. На Европа ѝ е туѓа ксенофобијата. Тоа не се, и никогаш не смее да бидат опции за Европа, нагласи македонскиот премиер Зоран Заев.
Премиерот им се заблагодари на амбасадорот Метју Нимиц, кому денеска му е роденден, кој посвети речиси три децении од својот живот во медијацијата на ова прашање.
– Изразуваме благодарност и кон Европската Унија, и кон нејзините претставници во текот на сите изминати години… Голема е поддршката која низ целиот период ја добивавме и од Соединетите Амеркинаски држави и од сите сојузници на НАТО.
– Присуството на почитуваната Висока претставничка за надворешни работи и безбедносна политика на ЕУ, Могерини, и на почитуваниот Комесар за проширување на ЕУ, господинот Јоханес Хан, денеска тука, на нашиот заеднички свечен, историски чин, ни потврдува дека тие остануваат покрај нас. Во сите наши идни, заеднички предизвици. Сакам посебно да им се заблагодарам и на шефовите на државите и на владите на нашите соседни земји. Нивното охрабрување и помош беа од пресудно значење во одредени моменти, нагласи македонскиот премиер Зоран Заев.
