Денис Прокопенко, е име што сме го слушнале многупати од почетокот на војната во Украина и опсадата на Мариупол, град на Азовското Море во регионот Донбас, што следеше набргу по почетокот на руската операција. Неговите видео пораки можевме да ги видиме во неколку наврати, бидејќи Азов е многу активен на социјалните мрежи, каде објавуваше различни видеа поврзани со борбата против руските и проруските сили во десетнеделната битка за Мариупол.
Сепак, Прокопенко остана донекаде во сенка на неговиот заменик Свјатослав Паламар, познат како Калин, кој е многу поекспониран на социјалните мрежи. Но, во последните денови и двајцата испраќаат очајнички апели до светот да организира евакуација на цивилите, како и на нивните војници од Азовстал, каде што останаа блокирани.
-Веќе два дена непријателот навлегува на територијата на челичарницата. Се водат тешки, крвави битки. Горд сум на моите војници кои вложуваат натчовечки напори да се спротивстават на нападот на непријателот. Му благодарам на целиот свет за големата поддршка на борците од Мариупол. Ситуацијата е исклучително тешка, но ние продолжуваме да ги извршуваме наредбите и да го браниме Азовстал, рече Прокопенко во видео пораката во средата.
Со оглед на тоа што руската армија истовремено го бомбардира Азовстал, заедно со сепаратистичките сили од Донбас и чеченските кадировци, а според последните извештаи, успеала да навлезе во областа на големата фабрика за челик, ако не и во обемната мрежа од подземни тунели и бункерот каде војниците на Прокопенко го најдоа своето последно упориште, тоа може да биде неговата последна порака.
Да потсетиме, руските сили продолжија со насилните напади на Азовстал веднаш откако неколку стотици цивили беа евакуирани со хуманитарни конвои организирани од ОН и Црвениот крст. Украинските војници го отфрлија повикот на Русија да се предадат, решени да загинат во битка или да умрат од глад во опколените катакомби во регионот Азов, наместо да се надеваат на руска милост.
Но, кој е всушност нивниот командант Прокопенко? Ова прашање, се разбира, е неразделно од другото – што точно е баталјонот што во меѓувреме стана полкот Азов.
Од почетокот на војната во Украина во 2014 година, односно од нивното основање во таа година, тој има репутација на неонацистичка паравоена формација.
Не без причина, бидејќи, како што веќе напишавме, го основаа навивачки ултраси на фудбалскиот клуб Металист Харков и членови на екстремно десничарското Социјал-национално собрание и Патриот на Украина, кои подоцна се споија во екстремистичката партија Десен сектор. – што не успеа на последните избори да го премине изборниот праг.
Основач и прв командант на Азов е Андриј Билецки, член на Патриот на Украина и поранешен пратеник во украинскиот парламент, најпознат по тоа што наводно во 2010 година изјавил дека „Националната мисија на Украина е да ја води белата раса во светот против семитските подлуѓе“.
Сепак, Билецки негира дека го рекол тоа, а во интервју во 2018 година рекол дека Израел и Јапонија ги гледа како модел за развој на Украина. Несомнено е дека ги издвоил, меѓу другото, и поради нивната етничка хомогеност, но Израел секако е необичен пример за наводниот неонацист.
Еден од најсилните докази за неонацистичката ориентација на баталјонот Азов е често грбот што го земал од Патриотот на Украина, кој содржи стилизирана верзија на Волфсангел (волк кука), симбол што го користеле нацистичките СС единици во Втората светска војна и неонацистите до денес.
Азов, пак, тврди дека нивниот симбол нема никаква врска со Волфсангел, туку ги претставува првите букви од слоганот „Национална идеја“ (куката во симболот е редизајнирана да личи на буквата Н), иако нивното објаснување е главно, благо кажано, дочекано со скептицизам.
Денис Прокопенко стана командант на полкот Азов во 2017 година, по заминувањето на првобитното раководство. 30-годишникот со финско потекло во младоста беше и член на ултрасите на навивачите на Динамо Киев. Тогаш го добил прекарот Редис.
Дедото на Прокопенко бил единствениот член од семејството кој ја преживеал воената служба во советско-финската војна од 1939-1940 година, во која Советскиот Сојуз неуспешно се обидел да ја освои земјата, но успеал да ја окупира и анектира Источна Карелија, од каде што потекнувал.
Дипломирал германска филологија во Киев и се приклучил на Азов од самиот почеток на 2014 година, откако учествувал во масовните антируски и прозападни протести на Киевскиот Мајдан, кои резултираа со соборување на претседателот Виктор Јанукович и руска анексија на Крим и инвазија на Донбас.
-Се чувствувам како да ја продолжив истата војна, само на другиот дел од фронтот, војната против окупацискиот режим од Кремљ. Дедо ми имаше толку страшна омраза кон комунизмот, кон болшевизмот, кон Советите… Можете ли да замислите како е да се изгуби семејството? Мислам, сите негови браќа и роднини беа убиени… – рече Прокопенко во едно интервју.
И покрај сета негативна репутација што ја има Азов, Прокопенко не се припишува на нацистичката реторика или воени злосторства. Единствен инцидент поврзан со него е оној од 2019 година кога одби да го поздрави претседателот Владимир Зеленски при доделувањето на воениот медал. Иако тоа предизвика шпекулации дека тој не го поздравил од идеолошки причини, Азов подоцна објаснил дека нивните правила не предвидуваат поздравување на политичари, туку само на војници, пишува Index.hr.
За тоа Зеленски очигледно не го обвини, бидејќи на 19 март годинава на Прокопенко му беше врачен највисокиот воен орден Херој на Украина со Орденот Златна ѕвезда за лична храброст и херојство. А според непроверени информации, чеченскиот лидер Рамзан Кадиров ветил награда од 500 илјади долари за неговата глава.