Големи тендери кои не се делат на делови со што се оневозможува конкуренција меѓу фирмите, зголемена примена на нетранспарентна постапка со преговарање без објава на оглас. Ова е само дел од клучните наоди во најновиот извештај од мониторингот на јавните набавки во земјата за периодот јули – декември во 2018 година што го објави Центарот за граѓански комуникации. Документот е во рамки на активноста јавно трошење за јавно добро и поддржан е од проектот на УСАИД за граѓанско учество со цел зголемување на ефективноста на јавното трошење преку намалување на корупцијата и зголемување на транспарентноста.
„Конкуренцијата во јавните набавки во второто полугодие од 2018 година е влошена во однос на првото полугодие. Гледано на годишно ниво, во дури 32 отсто од мониторираните тендери е добиена само една понуда. Во 2018 година се склучени вкупно 596 договори без објавување на оглас со вкупна вредност од 33 милиони долари или четири милиони повеќе во однос на 2017 година“, се вели меѓудругото во извештајот.
Пораст е забележан и во делот на делумно или целосно поништени постапки за јавни набавки. Лани ги имало 27 отсто или три отсто повеќе од претходната година. Проблемите што со години наназад се провлекуваат на локално ниво се нотирани и во последниот извештај. Спроведувањето на јавните набавки се карактеризира со ниска конкуренција и многу тендери со еден понудувач. Само лани до Државната комисија за жалби по јавни набавки пристигнале 695 жалби од фирми што е 37 отсто повеќе од 2017 година.
Заклучоци се извлечени и од спроведената анкета меѓу фирмите. Најчест проблем што го истакнуваат е соочувањето со „најниска цена“ како единствен критериум. Доцнењето на наплатата од второ место во 2017 година бележи пад на осмото место во 2018 година иако и натаму во просек се чека од 6 до 12 месеци за наплата на побарувања по завршени набавки. Речиси пола од анкетирани фирми (48 отсто) сметаат дека „често“ или „секогаш“ има корупција во јавните набавки, а процечната оценка што ја даваат за процесот на јавни набавки во земјата е 2,87 (во 2017 година била 2,85).