Европската унија веќе 11 години работи на подобрување на квалитетот на воздухот во Македонија. За жал, ниту една македонска власта веќе со години не успеала ефикасно да ја искористи оваа помош, да направи чекори против загадувањето и да ја разбери итноста на проблемот.
Прашањето што се поставува во ЕУ е – дали Македонија навистина сака да направи промена? Или се останува на политички изјави и убави желби?
НОВА побара одговор од надлежните на неколку прашање од оваа област во Владата. Но одговор не добивме.
На проектите на ЕУ во Македонија веќе со години работи Сари Лапи од Финска.
“Во овој момент најважно е општините во кои е најголемо загадувањето да почнат да ги применуваат мерките за квалитетот на воздухот. Со помош на ЕУ подготвивме планови за подобрување на квалитетот на воздухот за скопскиот регион и општината Тетово. Овие планови вклучуваат широка лепеза мерки. Ако тие бидат применети тоа долгорочно ќе го подобри квалитетот на воздухот”, вели Лапи.
Според неа, мерките се фокусирани на три главни сектори: сообраќајот, горењето дрва за греење и индустријата.
Индустријата е главно покриена со националното законодавство и, барем во Скопје, не е најголемиот загадувач. Но на сообраќајот и горењето дрва за греење е мора да почне да се работи. Има многу начини тоа да се направи.
На пример, вели таа, во Скопје треба да биде проширена мрежата на централно греење и повеќе живеалишта да бидат приклучени до оваа мрежа. Се разбира ова чини многу пари и тука треба да се фокусираат напорите во иднина.
“Но постојат мерки кои не се скапи и што секој од нас може да ги примени. На пример, ако мораме да се грееме на дрва и немаме друг начин, тогаш мораме да гориме суви дрва а не пластика или други материјали. Тоа е многу важно. Или употребата на автомобили. Дали на секој нас навистина му треба автомобилот за секој ден? Дали можеме да се договориме и да користиме иста кола со колегите и пријателите? Значи има многу работи што секој од нас граѓаните може да ги направи. Покрај сето тоа што локалната и централната власт и претпријатијата можат да го прават”, советува Лапи.
И ги дава примерот на австрискиот град Грац:
“Пример е австрискиот град Грац. Тие имаат слична клима и топографија како тука. Имаа големи концентрации на ПМ честички. Сериозно почнаа да работат во текот на 20 години и сега мерењата покажуваат дека најчесто вредностите на загадувањето не се надминуваат. Ним им требаа 20 години”, вели таа.
И додава:
“Дури и ако некои од мерките почнат да се применуваат веднаш, нема да видиме значителна промена во недели или месеци. Точно е тоа дека се потребни години. Но, многу зависи и од тоа како се употребуваат фондовите и колку треба да бидат ефикасни мерките. Ако се почне веднаш со барем неколку мерки резултати ќе можат да се видат. Одлуката е во одговорот на прашањето – дали навистина силно сакаме да направиме промена?”, се прашува Финкињата.