Министрите за надворешни работи на Европската Унија (ЕУ) изразија силна поддршка и солидарност со Франција во понеделникот за време на состанокот во Њујорк на кој се разговараше за повлекувањето на Австралија од договорот со официјален Париз за нарачка за подморници во вредност од 40 милијарди американски долари во корист на американско-британскиот договор. Говорејќи по состанокот зад затворени врати на маргините на годишниот собир на светските лидери во Обединетите Нации (ОН), високиот претставник за надворешна политика на ЕУ, Жосеп Борел рече дека е потребна „поголема соработка, повеќе координација и помала фрагментација“ за да се постигне стабилен и мирен индо-пацифички регион во кој Кина е со голема растечка моќ.
Австралија минатата недела рече дека ќе се откаже од нарачката на конвенционални подморници од Франција и наместо тоа ќе изгради најмалку осум подморници со нуклеарен погон со американска и британска технологија, откако ќе го постигне безбедносното партнерство со тие земји под името АУКУС.
Секако, бевме изненадени од оваа објава, рече Борел.
Одлуката на Австралија ја разгневи Франција, а претходно, во понеделникот во Њујорк, францускиот министер за надворешни работи Жан Ив Ле Дриан ја обвини администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден дека ги продолжува трендовите на неговиот претходник Доналд Трамп за „унилатералност, непредвидливост, бруталност и непочитување на вашиот партнер“.
Соединетите американски држави се обидоа да го ублажат гневот на Франција, сојузник на НАТО, а францускиот претседател Емануел Макрон и неговиот американскиот колега Џо Бајден треба да разговараат телефонски во следните неколку дена.
Ние сме сојузници, зборуваме и не криеме разработени различни стратегии. Затоа постои криза во довербата. Значи, сето тоа има потреба од појаснувања и објаснувања. Можеби ќе треба време, рече Ле Дриан.
Портпаролката на Белата куќа, Џен Псаки во понеделникот рече дека очекува Бајден да ја „потврди нашата посветеност да работиме со еден од нашите најстари и најблиски партнери за низа предизвици со кои се соочува глобалната заедница“, кога ќе разговара со Макрон.
Не е јасно дали спорот ќе има импликации за следната рунда на трговски разговори ЕУ-Австралија, закажана за 12 октомври. Борел се состана со австралиската министерка за надворешни работи, Марис Пејн, во понеделникот во Њујорк.
Претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел рече дека му е тешко да го разбере потегот на Австралија, на Велика Британија и на САД.
Зошто? – Бидејќи со новата администрација на Џо Бајден, Америка се врати. Ова беше историската порака испратена од оваа нова администрација и сега имаме прашања. Што значи тоа Америка се врати? – Дали Америка се врати во Америка или на друго место? – Ние не знаме, им рече тој на новинарите во Њујорк.
Ако Кина беше главниот фокус за Вашингтон, тогаш беше „многу чудно“ за САД да се здружат со Австралија и со Велика Британија, рече тој, нарекувајќи ја одлука што го ослабна трансатлантскиот сојуз.
Високи претставници од САД и на ЕУ треба да се состанат во Питсбург, Пенсилванија, подоцна овој месец на инаугуративниот состанок на новоформираниот Совет за трговија и технологија САД-ЕУ, но Мишел рече дека некои членки на ЕУ се залагаат ова да се одложи.