Пишува: Борјан Јовановски
САД се вклучија активно во одржување на динамиката на европската реформска агенда на Македонија, но и во одржување на кредибилитетот на евроинтеграциските процеси и на европските институции кој е во слободен пад и кој според некои понови истражувања е паднат на едвај 50 отсто доверба на граѓаните. Оваа политичка одлука на Вашингтон ќе се реализира преку Естонија, како една од неколкуте земји членки на ЕУ кои САД ги сметаат за стратешки партнер во трансатланските односи.
Станува збор за заеднички проект на американската амбасада во Скопје, естонскиот центар за меѓународна соработка и Секретаријатот за европски прашања (СЕП) на Владата на Северна Македонија кои лансираат „трипартитно партнерство“ за обезбедување на техничка поддршка и помош од Естонија и нејзините ефикасни институции за поддршка на целокупниот развој на Северна Македонија и нејзините цели за зачленување во Европската Унија. Еден од првите проекти ќе биде дигитализација на институциите и развивање на дигиталниот идентитет, процес кој во Естонија успешно се реализира уште од 2005 година по што оваа земја стана една од најразвиените во ЕУ во сферата на дигитализација. Осумнаесетмесечната почетна фаза од проектот, кој официјално започнува на утре, на 24 септември, е финансиран преку грант од 250.000 долари од САД и 100.000 долари од Естонија.
Демократска и просперитетна Северна Македонија е од геостратешки интерес за САД. Соединетите Американски Држави се надеваат да негуваат односи меѓу двете земји кои, настрана од дигитализацијата, ќе ѝ дадат на Владата на Северна Македонија извор на совети и насоки додека продолжува со правењето на реформи. Оваа иницијатива може да обезбеди основа за двете земји да соработуваат во други клучни сектори, како што се младите, цивилното општество и приватниот сектор, велат од американската амбасада.
Американската дипломатија на овој начин на многу конкретен начин ја демонстрира заложбата на новата американска администрација за ангажманот на САД во Европа. Ваквата нивна одлука уследи по блокадата на Бугарија која реално не наиде на посериозен отпор од ниту еден позначаен фактор во ЕУ.
Меркел својот 16-годишен мандат го заврши доследна на партиските програми на нејзината ЦДУ во која проширувањето на ЕУ кон Балканот никогаш не доби свое место и остана на заложбите на, како што се вели во партиската понуда и за престојните избори во Германија, градење блиски врски со соседите на ЕУ меѓу кои и со Западниот Балкан.
Макрон и неговата администрација се уплашени од напливот на екстремната десница во Франција, па проширувањето на ЕУ не им паѓа на памет. Велика Британија, која доследно ја бранеше европската агенда на Балканот, повеќе не е на масата во Брисел поради што бугарското вето мина во повеќе наврати со безначителни отпори.
Во овие сложени констелации во кои ЕУ се врати во времето кога Кисинџер цинично ѝ се обрати барајќи да му кажат кој е телефонскиот број на Европа за да знае кај да ја најде, САД свесни за последиците од ваквата криза во ЕУ за стабилноста на Балканот се ангажираат во обид да ја спасат кредибилноста на европските интеграциски процеси. Во таа смисла може да се толкува и изјавата на новиот заменик помошник секретар за европски и евроазиски работи Габриел Ескобар кој упати јасна порака до официјална Софија за тоа дека билатерлниот спор не смее да влијае врз мултилатерална ситуација која, како што вели Ескобар, ги загрижува и САД.
Ваквата решителна постапка на официјален Вашингтон не би требало да се разбере во Македонија како бланко подршка, туку напротив како дополнителен притисок од американската администрација да се продолжи по патот на реформите и, пред сè, ефикасната борба против корупцијата.